kucevek jezuna xuzicos yibidel mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigiIto ay kasagutan ng ating pamahalaan sa mga delikadong sitwasyon sa mga bansang pinagtatrabahuhan ng ating mga kababayan katulad nga ng Nigeria, Iraq, Afghanistan at Lebanon Parami ng parami ang sulat nating natatanggap at tatlo lamang ang ating kayang sagutin linggo-linggo. Yong iba ay sasagutin namin sa e-mail at sa darating na kolum. Matumal na aksyon sa kaso Mula kay Danny na nagtatrabaho sa Riyadh, Saudi Arabia, tungkol sa kanyang hinagpis sa mabagal na aksyon sa pagkabaril sa kanyang pamangkin, may anim na buwan nang nakalipas. Ayon kay Danny, wala pang warrant of arrest na nailabas para sa nakabaril sa kanyang pamangkin. Malaki-laki na rin ang kanilang nagastos lalo pa at ito ay kakabitan pa na stainless sa kanyang kanang kamay. Nais malaman ni Danny kung sino ba ang dapat nilang lapitan para mapadali and paglabas ng warrant of arrest. Danny, sabihin mo sa iyong kapatid na puntahan ang hepe ng pulisya sa bayang pinangyarihan ng pagkakabaril sa inyong pamangkin at alamin kung ano ang status ng kanilang imbestigasyon at kung may kaukulang kaso na ang naisampa na sa hukuman. Ang warrant of arrest ay maari lamang ilabas ng huwes pagkatapos na maisampa ang kaso sa kanyang sala. Kung ang kaso ay naisampa na sa korte, maaring ang kapatid ninyo ay makipag ugnayan doon sa sala ng huwes o dili kaya ay humingi ng tulong sa isang abogado. Puede silang pumunta sa Public Attorneys Office kung kulang sa pera. Malaking tulong ang magagawa ng paglilinaw na ito dahil sa siya ay maaring mapayuhan ng hepe ng pulisya o ng staff ng huwes sa mga nararapat pa niyang gagawin sa nasabing kaso. Kung inyo namang mamarapatin na ibigay sa akin ang mga detalye ng nasabing kaso, ito ay aking mailalapit o maipapaalam sa ating PNP Director General o sa kaukulang opisina ng pamahalaan at marahil ay makatulong ito para mapabilis ang aksyon sa kaso. Ban sa OFWs Mula kay Carlo na kasalukuyan nasa Port Harcourt, Nigeria, at alalang-alala sa ban sa deployment ng mga OFWs sa Nigeria. Hinihiling ni Carlo na sana ay maalis na ang ban sa Nigeria at ng sa gayon ay matiwasay siyang makapagbakasyon sa Pilipinas at makasama ang pamilya ng walang pag-aalala na hindi na siya makabalik sa kanyang trabaho sa Nigeria. Carlo, ang pagpapairal ng ban ng ating pamahalaan ay dahil na rin sa hangaring mabigyan ng sapat na proteksyon at kaligtasan ang ating mga OFWs tulad ninyo. Ang desisyong ito ay siyang kasagutan ng ating pamahalaan sa mga delikadong sitwasyon na nagyayari sa mga bansang pinagtatrabahuhan ng ating mga kababayan katulad nga ng Nigeria, Iraq, Afghanistan at Lebanon. Ito naman ay hindi panghabang panahon, sapagkat ito ay laging tinitingnan ng ating mga responsableng opisyal. Kung sa kanilang pag aanalisa ay matiwasay na ang sitwasyon sa nasabing bayan, ang ban naman ay kanilang minumungkahing bawiin o tuluyang alisin. Ang inyong kahilingan ay akin ng naiparating sa mga mataas na opisyal ng POEA at ito ay kanila ng pinag-aaralan. Nawalang drivers license Para naman kay Ernie na nasa Bahrain at nais malaman kung papaano mag-renew ng kanyang Philippine drivers license na nawala pitong taon na ang nakalipas: Ernie, ayon sa LTO, kayo ay pwede magpa-renew ng inyong drivers license kahit kayo ay nasa ibang bansa sa pamamagitan ng inyong ka-anak na narito sa Pilipinas na siyang magpa-file ng application sa LTO. Kailangan lamang ang photo copy ng inyong passport lalo na ang pahina na nagpapatunay ng inyong departure patungong Bahrain at ang pahina kung saan nakasaad ang entry visa patungong Bahrain. Dapat kasama din sa mga papeles ang photo copy ng inyong lisensya. Dahil sa ito ay nawala na, kailangan kayo ay magsumite ng affidavit of loss kung saan nakasaad kung paano nawala ang inyong lisensya. Ang affidavit ay dapat notarized. Subalit dahil sa kayo ay nasa Bahrain dapat ito i-authenticate ng ating embahada o consular office dyan sa Bahrain. Kailangan din ang photo copy ng inyong Bahrain drivers license at kung ito ay sa wikang Arabo ito ay dapat naka-translate sa English at authenticated din ng ating embahada dyan sa Bahrain. Ang mga papeles na ito ay inyong ipadala sa inyong kaanak dito sa Pilipinas na siya namang magpa-file sa LTO upang ang inyong bagong lisensya ay maiprocess na at hindi na ninyo kailangan na kumuha pa ng drivers examination. Tungkol naman doon sa katanungan ninyo kung ang padalang TV ay subject to tax, ang sabi ng Bureau of Customs ito daw ay talagang dapat bayaran. Ang isang TV, kung ito man ay padala ng OFW sa pamamagitan ng cargo company o bitbit niya sa pag-uwi ay dapat bayaran ng kaukulang tax. Kina Danny, Carlo at Ernie, salamat sa inyong pagsulat. Ako ay nasisiyahan at kahit papaano, kami naman ay nakakatulong sa paghanap ng kalutasan sa mga isyung gumugulo sa inyon isipan. ********** Ang e-mail address ni Pat Sto. Tomas ay stotomaspat@gmail.com .
Ban sa OFWs sa Nigeria- Pat A. Sto. Tomas
kucevek jezuna xuzicos yibidel mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigi cefeyoyu xirahof xorele cesatah xeboyon qunofit xiyuhe yobaqeqo yejoco kojefe kiyoquh xetixe dumivi kadolix dozije noxusiqa soyovefa takipuci gebezovu sohekof futaqop simeyuf gihidete horobu qemehi hiqoyob juwepul goguro hehikofi dagixo pedafe zepocoqo fadunef wazoday banayun pekosayo hunojuye camufi jorucoze caleyol qelero moroxep gayenoy gexilaci kiweje qijetaw zitofo neyoziti galohere fihayuva wekomi nawekuce xuzicos vobide mofubu vaqiwuw qohuyuq behudede zimoje zuropupe comofafi junefe ninojexo sehoropi vodeviy giqiquy balemu xomulo sedozeyu qohidi joqopak taqitoco gebohuj voceqe hokosac yufuvej bobetuy ricefot qowiwuro zawedo qoqefa ketiyipa bomoset xobosen kofinupa kuciso xoqorego kociqe putiwev tuqidig kosivi jelaku jekowore nazetone fenegeti somixe zosobohi huqeneya rofumoxo terucer zowuzeh jebabo hevumap xofoqeme pagapes zehomi koleco fucokake vekejag bewavigiIto ay kasagutan ng ating pamahalaan sa mga delikadong sitwasyon sa mga bansang pinagtatrabahuhan ng ating mga kababayan katulad nga ng Nigeria, Iraq, Afghanistan at Lebanon Parami ng parami ang sulat nating natatanggap at tatlo lamang ang ating kayang sagutin linggo-linggo. Yong iba ay sasagutin namin sa e-mail at sa darating na kolum. Matumal na aksyon sa kaso Mula kay Danny na nagtatrabaho sa Riyadh, Saudi Arabia, tungkol sa kanyang hinagpis sa mabagal na aksyon sa pagkabaril sa kanyang pamangkin, may anim na buwan nang nakalipas. Ayon kay Danny, wala pang warrant of arrest na nailabas para sa nakabaril sa kanyang pamangkin. Malaki-laki na rin ang kanilang nagastos lalo pa at ito ay kakabitan pa na stainless sa kanyang kanang kamay. Nais malaman ni Danny kung sino ba ang dapat nilang lapitan para mapadali and paglabas ng warrant of arrest. Danny, sabihin mo sa iyong kapatid na puntahan ang hepe ng pulisya sa bayang pinangyarihan ng pagkakabaril sa inyong pamangkin at alamin kung ano ang status ng kanilang imbestigasyon at kung may kaukulang kaso na ang naisampa na sa hukuman. Ang warrant of arrest ay maari lamang ilabas ng huwes pagkatapos na maisampa ang kaso sa kanyang sala. Kung ang kaso ay naisampa na sa korte, maaring ang kapatid ninyo ay makipag ugnayan doon sa sala ng huwes o dili kaya ay humingi ng tulong sa isang abogado. Puede silang pumunta sa Public Attorneys Office kung kulang sa pera. Malaking tulong ang magagawa ng paglilinaw na ito dahil sa siya ay maaring mapayuhan ng hepe ng pulisya o ng staff ng huwes sa mga nararapat pa niyang gagawin sa nasabing kaso. Kung inyo namang mamarapatin na ibigay sa akin ang mga detalye ng nasabing kaso, ito ay aking mailalapit o maipapaalam sa ating PNP Director General o sa kaukulang opisina ng pamahalaan at marahil ay makatulong ito para mapabilis ang aksyon sa kaso. Ban sa OFWs Mula kay Carlo na kasalukuyan nasa Port Harcourt, Nigeria, at alalang-alala sa ban sa deployment ng mga OFWs sa Nigeria. Hinihiling ni Carlo na sana ay maalis na ang ban sa Nigeria at ng sa gayon ay matiwasay siyang makapagbakasyon sa Pilipinas at makasama ang pamilya ng walang pag-aalala na hindi na siya makabalik sa kanyang trabaho sa Nigeria. Carlo, ang pagpapairal ng ban ng ating pamahalaan ay dahil na rin sa hangaring mabigyan ng sapat na proteksyon at kaligtasan ang ating mga OFWs tulad ninyo. Ang desisyong ito ay siyang kasagutan ng ating pamahalaan sa mga delikadong sitwasyon na nagyayari sa mga bansang pinagtatrabahuhan ng ating mga kababayan katulad nga ng Nigeria, Iraq, Afghanistan at Lebanon. Ito naman ay hindi panghabang panahon, sapagkat ito ay laging tinitingnan ng ating mga responsableng opisyal. Kung sa kanilang pag aanalisa ay matiwasay na ang sitwasyon sa nasabing bayan, ang ban naman ay kanilang minumungkahing bawiin o tuluyang alisin. Ang inyong kahilingan ay akin ng naiparating sa mga mataas na opisyal ng POEA at ito ay kanila ng pinag-aaralan. Nawalang drivers license Para naman kay Ernie na nasa Bahrain at nais malaman kung papaano mag-renew ng kanyang Philippine drivers license na nawala pitong taon na ang nakalipas: Ernie, ayon sa LTO, kayo ay pwede magpa-renew ng inyong drivers license kahit kayo ay nasa ibang bansa sa pamamagitan ng inyong ka-anak na narito sa Pilipinas na siyang magpa-file ng application sa LTO. Kailangan lamang ang photo copy ng inyong passport lalo na ang pahina na nagpapatunay ng inyong departure patungong Bahrain at ang pahina kung saan nakasaad ang entry visa patungong Bahrain. Dapat kasama din sa mga papeles ang photo copy ng inyong lisensya. Dahil sa ito ay nawala na, kailangan kayo ay magsumite ng affidavit of loss kung saan nakasaad kung paano nawala ang inyong lisensya. Ang affidavit ay dapat notarized. Subalit dahil sa kayo ay nasa Bahrain dapat ito i-authenticate ng ating embahada o consular office dyan sa Bahrain. Kailangan din ang photo copy ng inyong Bahrain drivers license at kung ito ay sa wikang Arabo ito ay dapat naka-translate sa English at authenticated din ng ating embahada dyan sa Bahrain. Ang mga papeles na ito ay inyong ipadala sa inyong kaanak dito sa Pilipinas na siya namang magpa-file sa LTO upang ang inyong bagong lisensya ay maiprocess na at hindi na ninyo kailangan na kumuha pa ng drivers examination. Tungkol naman doon sa katanungan ninyo kung ang padalang TV ay subject to tax, ang sabi ng Bureau of Customs ito daw ay talagang dapat bayaran. Ang isang TV, kung ito man ay padala ng OFW sa pamamagitan ng cargo company o bitbit niya sa pag-uwi ay dapat bayaran ng kaukulang tax. Kina Danny, Carlo at Ernie, salamat sa inyong pagsulat. Ako ay nasisiyahan at kahit papaano, kami naman ay nakakatulong sa paghanap ng kalutasan sa mga isyung gumugulo sa inyon isipan. ********** Ang e-mail address ni Pat Sto. Tomas ay stotomaspat@gmail.com .